آمارها نشون میده چیزی حدود 92% افراد وقتی مطالب آموزشی و درسی رو مطالعه میکنن، نکات مهم رو هایلایت میکنن یا زیر مطالب خط میکشن. با اینکه خیلی از ماها در حین مطالعه از این روش ها استفاده می‌کنیم، اما تحقیقات علمی معتبر، به نتایجی رسیدن که زیاد با فرضیات ما جور در نمیاد! خط کشیدن زیر مطالب و هایلایت‌کردنشون، تقریباً هیچ فایده‌ای نداره!
یه آزمایش؛
2000 دانشجو رو به 3 گروه تقسیم کردن:
- گروه یک؛ یه مطلب بهشون داده شد، بدون اینکه خودکار یا ماژیکی در اختیارشون باشه (حق نداشتن هایلایت‌کنن)
- گروه دو؛ همون مطالبو دادن ولی ماژیک هم در اختیارشون قرار داده شد که بتونن جاهایی که میخوان هایلایت‌کنن.
- گروه سه؛ همون مطالبو بهشون دادن، با این تفاوت که مطالب مهمو، خود محققین هایلایت‌کرده‌بودن و نیازی نبود دانشجو چیزی‌رو هایلایت کنه.
وقتی از هر سه گروه امتحان یکسانی گرفته شد، نتایج عجیب بود!
نمرات گروه اول با نمرات گروه دو هیچ تفاوت معناداری نداشت؛ یعنی اون همه هایلایت آخرش هیچی به هیچی. قسمت جالب ماجرا این بود که نمرات گروه یک و دو، به مراتب بالاتر از گروه 3 بود! یعنی اگه از کتاب یا جزوه‌ای استفاده می‌کنی که توسط شخص دیگه‌ای مطالب مهمش مشخص شده، یادگیریت نه تنها بیشتر نمیشه، بلکه کمتر هم میشه…
نکات مهم در مورد هایلایت‌کردن
تا حد ممکن خودتو به این روش عادت نده، چون همونطور که دیدی، تفاوت خاصی از نظر یادگیری و نمره نداره. حتماً حواست به این موضوع باشه که اگه به هر دلیلی خواستی نکات مهم رو علامت بزنی، دفعات اول و دوم که یه‌مطلب رو میخونی این کارو نکن! چرا؟!
- چون بار اول و دوم که یه مطلب جدیدو میخونی، خط کشیدن یا علامت زدن، نه تنها کمک نمی‌کنه کل موضوع رو به درستی یاد بگیری، بلکه باعث حالتی میشه که بهش Splitting گفته میشه. اسپلیتینگ یا جداسازی، حالتیه که مغز فقط مطالب جدا شده رو سعی میکنه به حافظه بلند مدت بفرسته و ناخودآگاه، قسمت‌های هایلایت‌نشده‌رو بی اهمیت میدونه. به همین خاطر اگه بعد از چند مدت از قسمتای هایلایت نشده سوالی از فرد بپرسی، به سختی یادش میاد که موضوع چی بود.
- از طرف دیگه علامت زدن مطالب تو دفعات اول و دوم باعث Over Highlighting میشه؛ یعنی چون هیچ درک و پیش‌زمینه‌ای از اون مطلب نداریم، فکر می‌کنیم همه‌ی مطالب مهم هستن و قسمت های زیادی از مطلب رو خط می‌کشیم؛ در حالی که اگه یکی دو بار اون مطلب رو خونده باشیم، قسمت‌های واقعا مهم رو بهتر می‌تونیم تشخیص بدیم.
مطالب هایلایت شده توسط دیگران= یه خطر بزرگ!
کتاب یا جزوه‌هایی که نکات مهمش توسط کس دیگه‌ای غیر از خودت علامت زده شده، نخون؛ چرا که باعث حالتی میشه که بهش میگن ایزوله شدن فکری یا همون Isolation Effect . تو این حالت ما ظاهراً داریم متن رو می‌خونیم تا بفهمیم ماجرا از چه قراره، ولی قسمت عمده‌ای از مغزمون به صورت ناخودآگاه تمام تمرکزش رو میذاره روی قسمتای مشخص شده تا بدون اینکه کل مطلبو خونده باشیم، بین اون کلمات هایلایت‌شده ارتباط برقرار کنه. این موضوع دو تا مشکل پیش میاره؛
- یکی اینکه اصلاً هیچ تضمینی نیست چیزی که مغزمون میبافه، به متن مرتبط باشه و همین موضوع میتونه باعث بشه که مطلبو غلط بفهمیم.
- و مشکل دوم اینه که سرعت مطالعه‌مون رو پایین میاره و حواسمون سریع‌تر از حالت عادی، پرت میشه.
هایلایت‌کردن برای چه درسایی جواب میده؟
مطالعات مختلف نشون میده افرادی که عادت دارن مطالب رو هایلایت‌کنن یا زیرش خط بکشن، در سوالاتی که به شکل مستقیم از اون متن طرح میشه، عملکرد خوبی دارن ولی به مراتب تو سوالات استدلالی و مفهومی نمرات پایین‌تری می‌گیرن. پس برای درسای مفهومی و استدلالی، بهتره از این روش استفاده نکنی و صرفاً برای درسای حفظی که سوال مستقیماً از متن طرح میشه، میتونی از این روش‌ها استفاده کنی.
اگه دوست داشتی با سایر روش های مطالعه مثل این تکنیک آشنا بشی، حتما تو روزهای آینده سری به قسمت مجله‌ی سایلی شاپ بزن.
[1] قسمت هایی از این مقاله، از این سایت برداشته شده است.